Jean-Luc Godard liet in 1963 in de film Le petit soldat bij monde van acteur Michel Subor weten dat film de waarheid is in 24 beeldjes per seconde. Film is niet alleen waarheid. Het is ook een wereld van illusie en bewerkte realiteit. Een realiteit en illusie die niet strookt met de werkelijkheid buiten de film. Zo staat de verschijning van Ludivine Sagnier (1979) op het doek als langbenige ranke blondine haaks op het werkelijke beeld van de inmiddels 31-jarige dame; een aanmerkelijk jonger ogend nimfje dat met haar plateauzolen amper boven 1 meter 60 uitkomt. Haar fysieke omvang staat in schril contrast met een torenhoog charisma en een oprechte hartelijkheid.
Het bevallige optreden van Ludivine Sagnier in Swimming pool (2003) van François Ozon, met wie ze een jaar eerder 8 femmes maakte, staat in het geheugen gegrift. Het werd haar internationale doorbraak en de jonge actrice toonde dat ze zich staande kon houden tegenover een routinier als Charlotte Rampling. Inmiddels is Sagnier in Frankrijk een veel gevraagd actrice en onderstreepte haar veelzijdigheid met optredens in uiteenlopende films als Mesrine: killer instinct, Mesrine: public enemy No. 1, Un secret (2007) en nu Crime D ‘amour, waarin ze wederom tegenover een Britse routinier staat die goed uit de voeten kan in het Franse taalgebied.
De vonken vliegen er af in de psychologische strijd die zich in Crime D‘amour voltrekt tussen de complexe en ondoorgrondelijke Isabelle (Sagnier) en de keiharde feeks Christine (Kristin Scott Thomas). Regisseur Alain Corneau, eerder verantwoordelijk voor uitstekende misdaadfilms als La menace (1977), Le choix des armes (1981) en Le deuxième souffle (2007) brengt Sagnier als Isabelle in een moeilijk parket. De uitweg vindt zij in een radicale beslissing met grote gevolgen: ze jaagt bazin en rivale Christine over de kling. Kan Sagnier zichzelf in zo’n situatie voorstellen of verplaatsen?
LS: “Ik? Nee joh, maar dat is ook een van de redenen waarom ik films maak. Om in een soort situatie te springen waar ik mijzelf nooit in zou kunnen voorstellen. Maar je hebt gelijk, Isabelle is een heel complex karakter dat een bijzondere ontwikkeling doormaakt. In het begin denk je echt dat ze een mak lammetje is dat opgevreten wordt door de wolf. Uiteindelijk wordt ze zelf de wolf, eerst in schaapskleren maar die vallen er snel af. Je weet bij Isabelle ook nooit wanneer ze liegt of de waarheid vertelt. Ze is nooit echt eerlijk tegen iemand en ook niet tegen zichzelf.”
CH: Isabelle openbaart zich als een intelligente en slimme vrouw. Dat toont ze wel aan in de geslepen wijze waarop ze de zaak aanpakt, uitvoert en een nagenoeg perfecte misdaad pleegt. Maar waarom gaat Isabelle over tot de moord op Christine? Zou het voor een intelligente en professioneel ambitieuze dame als Isabelle niet veel meer voor de hand liggen dat zij Christine professioneel onderuit haalt en haar aan de schandpaal nagelt. Ze beschikt immers over dat dossier met schimmige transacties tussen Christine en Phillippe.
LS: “Ja, maar het gaat voor Isabelle veel dieper. Het draait om totale vernedering. Ze wordt zo hard en publiekelijk vernederd door Christine dat ze daar geen afstand van kan nemen. Ze wordt volledig overvallen en weet zich aanvankelijk geen raad met de duivelse Christine. Maar het heeft ook met haar karakter te maken. Ze is volledig geobsedeerd door haar werk. Er is niets anders in haar leven dat zoveel waard is. Ze is jong, hoog opgeleid en komt zo vanaf de opleiding meteen in het keiharde zakenleven terecht. Daar ontpopt ze zich als een talent maar dat gaat ten koste van haar privéleven. Ze heeft geen vrienden en buiten haar werk is ze eenzaam. Ze neemt geen tijd om van het leven te genieten. Wat ik ook vaak in mijn eigen omgeving zie is dat deze mensen emotioneel heel onvolwassen zijn omdat ze eenvoudig te weinig normale, persoonlijke omgang hebben met mensen buiten hun werk. Ze hebben wel vaardigheden aangeleerd om op de professionele ladder te klimmen maar verliezen daarbij de rest uit het oog. Isabelle is ook zo begaafd maar bijna op een autistische manier. Dat zie je ook op de manier zoals ze haar afwas doet, hoe ze slaapt, hoe ze haar huis ingericht heeft.”
CH: Isabelle is in haar persoonlijke leven inderdaad best een control freak. In haar appartement is alles is op het kille af schoon en netjes. Er wordt niet geleefd.
LS: “Ja, inderdaad. Ze is koudbloedig als het om haar leven en woonomgeving gaat. Ze heeft geen veilige thuishaven waar ze op terug kan vallen.”
CH: En toch zit er ergens onder dat kille oppervlak heel veel passie…
LS: “Ja, en dat vind ik nu ook zo mooi aan haar. Het is eigenlijk meer een crime passionelle. Dat komt denk ik ook doordat de hoofdrol naar een vrouw is gegaan. Met een man was dat gevoelige aspect van de vernedering waarschijnlijk aanmerkelijk minder belicht en had de focus meer gelegen op uitvoer van de wraak.”
CH: Is het belangrijk voor je om als actrice een bepaalde connectie te hebben met je karakter?
LS: “Hmm, eigenlijk is mijn mening daarover in de loop der jaren veranderd. Toen ik jonger was vond ik dat de karakters die ik speelde een soort van echo moesten zijn van mijn eigen mening en opvattingen. Hoe ik zelf over dingen dacht speelde een beslissende rol. In de loop der jaren ontwikkel je meer affiniteit voor de psychologie van het karakter zelf. Voor mij is het nu echt een avontuur om de psychologie van een afwijkend en andersdenkend karakter te doorgronden zonder dat ik mij er zelf mee hoef te identificeren.”
CH: Je heb al een hele ontwikkeling doorgemaakt als actrice en met een keur aan Franse acteurs en regisseurs gewerkt. Je bent ook al op heel jonge leeftijd begonnen met acteren. Maakt dat een betere actrice van je en is er een schaduwzijde? Je hoort nogal eens dat acteurs en actrices die heel jong begonnen daardoor hun jeugd zijn misgelopen.
LS: “Dat was gelukkig in mijn geval niet zo. Mijn ouders speelden daarin een belangrijke en sturende rol. Ze zorgden ervoor dat ik mijzelf niet verloor in het acteren en het wereldje, wat zonder goede begeleiding maar al te makkelijk kan gebeuren. Ze waren ook best streng. Ze lieten me alleen tijdens vakantiedagen opnames doen en ik moest ook echt goed mijn best doen op school. Als ik geen goede cijfers had dan mocht ik niet acteren. In Frankrijk krijg je ongeveer iedere drie maanden cijfers voor je prestaties in de klas. En als ik volgens mij ouders niet goed mijn best had gedaan mocht ik bijvoorbeeld niet naar een auditie. Daarvoor ben ik mijn ouders zeer dankbaar. Daarnaast was ik natuurlijk ook een kindacteur en geen ster. Mensen kenden mij niet echt en dat scheelt heel veel druk. Ik speelde in een sitcom en het was nog op kleine schaal. Maar ik begon ook op heel jonge leeftijd met acteerlessen en dat heeft mij wel zeer geholpen om in het acteren te groeien. Als je zo jong bent leer je dingen zo snel en ook vaak zonder dat het je zelf opmerkt. Ik speelde al heel jong in stukken van Molière en andere klassiekers. Zo voedde ik mijzelf onbewust met heel veel dingen die mij later, toen ik een jaar of achttien was en echt koos voor een leven als actrice, heel goed van pas kwamen. Toen merkte ik ook dat ik meer ervaring had dan de meeste mensen om mij heen.”
CH: De naam Ludivine Sagnier duikt op in uiteenlopende genres. We zagen je in pittige misdaadfilms als Mesrine: killer instinct en Mesrine: public enemy no. 1, in gedegen drama als Un secret (2007) en Swimming pool (2003) en zelfs al in family entertainment met Peter Pan (2003). Met welke genre heb je de meeste affiniteit of maakt het niet zoveel uit.
LS: “Nee, het maakt voor mij op zich niet zoveel uit. Ik houd wel van diversiteit. Wat ik van groot belang vind is vrijheid in plaats van mij vast te leggen op een bepaald genre. Ik heb vrienden in Frankrijk die heel duidelijk gespecialiseerd zijn in een genre, komedie bijvoorbeeld. Wanneer er dus weer zo’n film gemaakt wordt bellen ze die meteen. Kijk, en dat wil ik dus niet. Ik wil gewoon graag vrij zijn in de filmrollen die ik kies en ook aangeboden krijg. Zo kan ik van het ene genre naar het andere springen. Er is eigenlijk maar één genre waar ik persoonlijk wel problemen mee heb en dat is horror.”
CH: Dat heb je inderdaad nog niet gedaan.
LS: “Nee, ik heb toch al heel wat aanbiedingen gehad maar die heb ik allemaal afgewezen.”
CH: Toch is Frankrijk de afgelopen jaren internationaal één van de toonaangevende landen geworden als het gaat om harde en expliciete maar
wel goed gemaakte horrorfilms.
LS: “Dat klopt, we hebben goede filmmakers op dat gebied. Maar het is niet mijn genre. Ik kijk er niet graag naar en als actrice vind ik het erg fysiek. Dat voortdurende rond rennen, dat geschreeuw (ze laat een ijselijke gil horen, nee inderdaad geen scream queen), overal dat bloed en je bent de hele tijd smerig. En doorgaans blijft enige psychologische diepgang achterwege en wordt zelfs verwaarloosd. Ik kan mij meer vinden in een mooie studie van mens en menselijkheid.”
CH: Martyrs van Pascal Laugier deed dat toch best. Het was een forse zit om te kijken maar Laugier verwerkt toch een heel existentiële laag en brengt een duidelijki psychologisch aspect in.
LS: “Ja, ik kan mij herinneren dat ik het scenario heb gelezen. Ze hebben het mij aangeboden.”
CH: Ze hebben je daadwerkelijk een rol aangeboden in Martyrs?
LS: “Hmm, laat ik het er maar op houden dat ik het scenario onder ogen heb gehad.”
CH: Je bent erg begaan met de Franse cinema en gaat niet zo snel in op aanbiedingen uit Hollywood.
LS: “Nou het zit hem er eigenlijk in dat wanneer je geen Oscarwinnende Marion Cottillard bent je geen erg interessante aanbiedingen krijgt. Ik ben ook geen Amerikaanse, zoals je hoort, dus het aantal geschikte rollen is daarmee ook al meteen beperkter. En het hoeft voor mij niet zo. Als je de Amerikaanse actrices van mijn generatie ziet, van Scarlett Johansson tot Drew Barrymore, ik vraag me af of die wel zoveel plezier hebben in het acteren met de werkwijze zoals het in Hollywood gaat. De druk is enorm en je moet voortdurend in beeld blijven om niet uit de gratie te vallen.”
CH: Veel actrices in Hollywood klagen steen en been dat er te weinig goede rollen zijn voor actrices.
LS: “Ja, dat is ook zo. Ze moeten bijna een moord begaan om een rol te krijgen.”
CH: Een crime D’ amour voor een rol? En dan nog gaan alle goede rollen naar Meryl Streep.
LS: “Hahaha, ja dat klopt. Ik zie mij zelf niet staan springen om een rol van kijk eens hier ben ik. (ze wipt op en neer op de bank met haar vingertje omhoog). Ik ben wat dat betreft veel meer gefascineerd door de filmindustrie andere kant van de wereld. China, Japan, Korea enz. Er is daar veel meer originaliteit en ook een aanmerkelijk groter publiek. Ik had onlangs een gesprek met Roman Polanski. Ik heb een aantal keren met hem in filmjury’s gezeten. Hij is echt een heel aardige man. Hij vertelde dat een van zijn films, The ninth gate, uitgebracht werd in China. Hij sprak daarna met de Chinese distributeur en die zei hem dat de release van de film in China een groot fiasco was. Polanski vroeg hem daarop hoeveel mensen de film uiteindelijk hadden gezien. De Chinese distributeur antwoordde dat het er maar zo’n 20 miljoen waren geweest. Polanski moest daar hard om lachen. Het geeft maar aan dat er daar met andere maten gemeten wordt. Dat geldt ook voor Bollywood. Ze lachen daar om de Amerikaanse films en de bezoekersaantallen. Kijk er is nu eenmaal van oudsher een nauwe relatie tussen de Europese en de Amerikaanse film maar het is tijd onze blik ook naar het oosten richten, vooral voor filmmakers die het overheersende studiosysteem willen ontwijken.”
CH: Toch zie je dat veel Oosterse maar ook Europese actrices Hollywood binnen worden gehengeld als een soort van exotisme. En als het mooie dames zijn ontkomen ze er niet aan dat ze in Amerikaanse films vaak worden neergezet als exotische sekspoes, goedbetaalde escortdame of mysterieuze femme fatale. Is dat bijvoorbeeld ook niet het probleem van Monica Bellucci in Amerika? Zij is uiteindelijk als actrice meer op haar plaats in Europese films.
LS: “Ja, zij heeft gelukkig nu de vrijheid om te pendelen tussen Amerika en Europa. Toch neemt ze daarbij best veel risico. Ze werkt nu aan een nieuwe film die echt underground is en doet dat voor een handjevol geld. Daarnaast zit ze in een grote goed betaalde productie met Nicolas Cage (The sorcerer’s apprentice). Ik mag dat wel. Kijk, er is ook niets mis met een aanbod uit Hollywood. Je geeft het voorbeeld van Monica Bellucci. Zij was natuurlijk ook al bekend als model voordat ze actrice werd. Dat is in mijn geval niet zo. Ik wil mijn acteercarrière zo uitbouwen dat hij ook echt bij mij past, volgens een persoonlijke weg waar ik mij echt in kan vinden.”
CH: Je hebt enige nogal onthullende rollen gespeeld waarin je het bloot niet schuwt. Loop je niet het risico dat je gecast wordt als de actrice die makkelijk uit de kleren gaat?
LS: “ja, dat risico loop je vooral bij mensen die dat graag zien, haha. Maar het hangt er ook vanaf wat voor films je er tegenover zet. Daarom houd ik ook van die diversiteit in de filmrollen die ik doe.”
CH: Er is wel sprake van een dubbele moraal als het gaat om seks en geweld in films. In Amerikaanse films kun je wat betreft geweld heel ver gaan zonder invloed op de leeftijdsgrens maar laat één blote borst zien en je leeftijdsgrens schiet omhoog. Hoe is dat in de Franse film.
LS: “In tegenstelling tot wat je zou denken is dat eigenlijk wel hetzelfde. Ook in de Franse film is seks minder geaccepteerd dan geweld. Maar er is inderdaad sprake van een dubbele moraal, zowel in Frankrijk als in Amerika. Ik kan mij nog herinneren dat Swimming pool in Amerika verboden was onder de 18 jaar en tegelijkertijd zie je de hele dag blote lichamen op MTV. Dat is echt meten met twee maten.”
CH: Je bent nu moeder van twee kinderen. Heeft dat invloed op je werk en de keuzes die je maakt voor nieuwe filmprojecten?
LS: “Ja, onmiskenbaar. Als je moeder wordt, verandert dat hoe dan ook je leven. Het dwingt je om je leven te herzien en anders met zaken om te gaan. Met twee kinderen heb je gewoon minder tijd om dingen te doen. Je moet daarom terugkeren tot wat essentieel is. Het is zeker niet eenvoudig om het moederschap te combineren met een carrière maar het was voor mij ook heel belangrijk om wortels te krijgen, om een vast bestaan te creëren. De combinatie van moeder en actrice is niet eenvoudig. Je hebt gewoon minder ruimte maar het is ook een kwestie van organiseren. En wat voor mij heel belangrijk is, is dat het een mooie balans in mijn leven geeft. Het is makkelijker om weer terug te keren naar de realiteit. Na een dag opnames voor Crime D ‘amour waar ik de hele dag heb lopen huilen is het thuiskomen een relativerende ervaring. Vroeger, toen ik nog een kinderen had, dan was ik met een sigaretje en een glas wijn op de bank gaan liggen en had ik me voortdurend het hoofd lopen breken over de opnamedag. Had ik dit niet beter kunnen doen, had ik het niet anders moeten doen en waarom heb ik dat zo gedaan? Ik had mijn hoofd vol vragen. Nu kom ik thuis en komen mijn kinderen op mij af, willen verhaaltjes horen en van alles en nog wat doen. En dat is zo’n ongelofelijke ervaring, het geeft heel veel positieve energie.”
CH: Bijna een surrealistische ervaring, leven in twee verschillende realiteiten.
LS: “Ja, het lijkt wel of je schizofreen bent met een veiligheidsgordel.”
CH: De kinderen zijn nog klein maar welke films hebben ze al van je gezien?
LS: “Peter Pan uiteraard en ik heb mijn oudste dochter 8 Femmes laten zien. Dat was wel grappig want ze begreep maar niet waarom ik in de film mijn vader wil vermoorden. Ik heb ook net een film met Diane Kruger gedaan, Pieds nus sur les limaces van Fabienne Berthaud. Daar ben ik heel trots op en die ik wil ze straks ook graag laten zien.”
CH: De films die je hebt gemaakt met François Ozon hebben grote invloed gehad op je loopbaan als actrice. Heb je nog wat met hem op stapel staan? In zijn laatste film Le refuge, die hier nu draait, zat je niet.
LS: “Nou, ik zal je vertellen dat hij die film dus geschreven heeft nadat ik hem belde met de boodschap dat ik zwanger was. Later die avond belde hij terug en zei: “ik heb een prachtig idee voor een film.” Ik zei daarop meteen ‘nee’. Kijk, hij wilde mij de hoofdrol van Mousse laten spelen omdat ik zwanger was en Mousse in de film ook zwanger is. Maar ik zal je eerlijk zeggen, als ik zwanger ben, dan ben ik even geen actrice. Dan wil ik mijzelf zijn en mij niet blootstellen aan het acteren. Ik heb Le refuge zelf nog niet gezien maar ik hoorde dat Isabelle Carré geweldig is in de rol van Mousse. Ze heeft mij overigens nog gebeld toen François haar voor de rol gevraagd had. Ze wist niet goed wat ze moest doen. Ik heb haar toen gezegd: “Isabelle, dit is je eerste zwangerschap, geniet ervan en zorg ervoor dat je niet al te moe wordt van de opnames.” Isabelle zei daarop dat ze deze kans echt wilde grijpen en er echt een goed gevoel bij had. Ik zei toen: “okay, dan ga ervoor maar zeg achteraf niet dat ik je niet gewaarschuwd heb haha.” Na de opnames gaf ze toe dat ze inderdaad compleet uitgeput was. De rol was zeker niet makkelijk voor haar. Het was voor mij ook nog eens een bevestiging voor mijn eigen beslissing de rol niet te spelen. Acteren is een mooi vak maar het moet niet ten koste van je kinderen en je leven gaan.”
Crime D ‘Amour is vanaf 19 augustus in de Nederlandse filmzalen te zien.
Constant Hoogenbosch
©Movie Machine 2010
