Buiten, voor de deur van het Ambassadehotel in Amsterdam staat een Porsche geparkeerd. Toeval en geen publiciteitsstunt voor de aanwezigheid van actrice Sofia Helin, die zich als Saga Noren in The Bridge series veelvuldig voortbeweegt in een Porsche. Helin is voor een bliksembezoek in Nederland. De ontmoeting dwingt respect af. De zachtaardige Helin staat in alles mijlenver af van Saga Noren, de rol die haar inmiddels wereldfaam heeft bezorgd. Dat maakt haar prestatie meer dan bewonderenswaardig.
Helin verscheen inmiddels voor en naast The Bridge in producties als Arn, Metropia en Dalecarlians, maar het is de bijzondere rol van Saga Noren die haar op de Scandinavische en internationale kaart zette. De totstandkoming had heel wat voeten in de aarde en Helin had aanvankelijk haar bedenkingen bij de serie en het karakter.
Helin: “Ze benaderden mij kort nadat de Millennium films rond Lisbeth Salander uit waren gekomen. Ik dacht meteen ‘Oh ze willen iets soortgelijks gaan doen en meeliften op het succes van de Millennium films.’ Als dat zo was geweest, dan had ik het niet gedaan. Ik wil niet zo maar iets herhalen. Maar toen ik het allemaal nog eens beter doorlas en sprak met de schrijver en regisseur kwam ik er toch al snel achter dat ze iets heel anders wilden gaan doen. Dat wekte mijn interesse.”
Saga Noren is een vreemd en gecompliceerd karakter. Ik probeer mij voor te stellen wat er door je heen gaat als je over het karakter Saga Noren leest. Dat lijkt me toch moeilijk op te pikken als actrice. Ze heeft Asperger’s. Heb je dat uitgezocht?
Helin: Ja, uiteraard…
Maakte dat het moeilijker om de rol in te vullen?
Helin: “Nee, het heeft me juist zeer geholpen, maar wat mij echt heeft geholpen is gewoon de stad in te gaan en proberen Saga Noren in het dagelijks leven te zijn. Dan kom je in de dagelijkse werkelijkheid van zo’n persoon en zie je ook hoe de omgeving daarop reageert. Daarnaast heb ik ook heel veel gehad aan het geduld van de regisseur en Kim Bodnia, die de rol van Martin speelt. Ze hebben mij heel goed bijgestaan om op een juiste manier bij het karakter van Saga te komen. Vooral Kim Bodnia begreep heel goed wat ik aan het doen was en waar ik naartoe moest. Zijn geduld was erg belangrijk.”
Het is nogal wat om als actrice juist heel veel binnen te houden en het in kleine, soms heel subtiele reacties te laten zien. Het is jezelf een begrenzing van je expressie opleggen.
Helin: “Ja, het is heel moeilijk om als actrice niet echt iets terug te geven aan degene die tegenover je staat. Het maakte aanvankelijk dat ik mij nogal egoïstisch voelde. Ik dacht echt dat Kim mij wel heel egoïstisch moest vinden omdat ik hem zo weinig teruggaf. Maar Kim had als acteur ook snel goed in de gaten wat het betekent om een rol als die van Saga te moeten spelen. Dat helpt enorm.”
Kende je Kim Bodnia eigenlijk al voor de opnames van The Bridge serie begonnen?
Helin: “Nee, dat maakt zo’n kennismaking dan ook wel heel bijzonder.”
Je hebt 8 maanden aan de derde serie gewerkt. Dat betekent dus ook dat je 8 maanden in de huid van Saga kruipt. Hoe krijg je het voor elkaar om van Sofia om te schakelen naar de afstandelijke, emotioneel geremde, complexe en onbedoeld confronterende persoon van Saga?
Helin: “Goede vraag… mijn voorbereiding heeft wel wat weg van de voorbereiding voor het lopen van een marathon. Ik leg mijzelf een flinke discipline op. En nu, na drie seizoenen weet ik ook dat het toch heel wat moeite kost om haar na de opnames los te laten. Je zet niet zo even een knop om.”
Ze blijft je volgen?
Helin: “Zeker, de opnames nemen zoveel tijd in beslag en vragen om zoveel focus dat ik ook tegen mijn vrienden zei: ‘okay, ik zie jullie over een tijdje wel weer.’ Het is te zwaar om tijdens de opnamedagen steeds weer te moeten terugschakelen van Saga naar Sofia.”
Je dacht aanvankelijk dat het karakter van Saga Norén nogal onpopulair zou worden. Het bleek uiteindelijk heel anders uit te pakken. Hoe komt dat denk je?
Helin: “Ik denk dat het komt doordat Saga direct en rechtuit zegt wat ze denkt en dat vinden wij op een bepaalde manier toch komisch. En er zit een bepaalde oprechtheid in die verfrissend werkt. Anders zou niemand haar waarschijnlijk leuk vinden. Daarbij is ze natuurlijk ook heel breekbaar en kwetsbaar. Dat vond ik van meet af aan ook heel belangrijk toen ik gestalte moest gaan geven aan Saga. Ik wilde haar niet als een coole, stoere en stoïcijnse heldin neerzetten. Dat had ik niet interessant gevonden. Daarbij zie je ook dat ze echt haar best doet. Het is heel moeilijk voor haar om met emoties om te gaan. Dat vond ik van meet af aan ook zo mooi geschreven in het scenario.”
Het draait bij Saga in veel gevallen om de juiste balans. Je leest soms toch nog wel eens dat Saga verstoken is van emoties. Maar het tegendeel is juist waar. Ze is juist erg emotioneel, maar weet niet hoe ze haar emoties moet tonen.
Helin: “Precies, volgens mij ken je haar, haha. Het is natuurlijk een moeilijk karakter en net als in het echte leven heeft iedereen feitelijk een handleiding.”
Ergens in de aanloop en in de voorbereiding naar de eerste serie en het karakter van Saga was er even sprake van een geit.
Helin: Haha, dat je dat weet. Dat was inderdaad helemaal in het begin. Charlotte Sieling, die bij de eerste serie een reeks afleveringen regisseerde, zag mij op een ochtend naar buiten komen en zei: ‘goh, met die klompjes aan zie je eruit als een geit, dat wil ik eigenlijk wel zo houden voor de serie’. En ik was net naar de juiste schoenen voor Saga aan het zoeken. Maar die klompjes heb ik toch al heel snel weer laten varen.”
Saga heeft een heel herkenbare en specifieke stijl als het gaat om haar kleding: de lange jas, de leren broek, de boots. En dan nog die flitsende Porsche. Heb je daar nog invloed op gehad?
Helin: “De auto was er al toen ik erbij kwam.… het uiterlijk en de look van Saga hebben we samen ontwikkelt. Ook de manier van lopen en bewegen hebben we gezamenlijk opgepakt. Het leuke is dat Charlotte Sieling zelf ook actrice is en zij heel goed zag wat ik aan het doen was, waar ik mij op aan het voorbereiden was. Zij stelde bijvoorbeeld voor om heel snel te spreken. Dat ben ik toen gaan proberen. Het was moeilijk en ging mij aanvankelijk ook niet makkelijk af, maar het werkte wel. Zo hebben we naar verschillende kanten van Saga gekeken en kwamen we uiteindelijk tot het personage dat we in de serie zien.”
Toen ik je de eerste keer zag in de rol van Saga kon ik bijna niet geloven dat jij het was. Ik had je immers al gezien in andere rollen, ik mag wel zeggen heel andere rollen, zoals jaren geleden in Dalecarlians (2004). Ik moest echt even kijken of het wel dezelfde Sofia Helin was.
Helin: “Haha, ja toen was ik ook nog een stuk jonger…”
Hoe komt het denk je dat misdaadseries in Scandinavië, maar ook daarbuiten zo populair zijn? The Bridge, The Killing en vele anderen worden grote internationale successen. The Bridge wordt inmiddels in 160 landen bekeken.
Helin: “Moeilijke vraag en ik heb me dat zelf ook wel eens afgevraagd. Een van de redenen is denk ik wel dat we een hele goede balans hebben gevonden tussen realisme en fictie. We zien een universum met enerzijds realistische, maar anderzijds toch ook wel wat vreemde karakters. Dat maakt het spannend. Daarbij denk ik ook dat de toeschouwer door de intelligente scenario’s en de goede verhalen bij het kijken steeds actief moet meedenken en erbij betrokken wordt.”
Vanaf hier volgen er spoilers voor mensen die de tweede en derde serie nog niet hebben gezien– dus wees gewaarschuwd!
Het grote verschil met de beide voorgaande series is dat Kim Bodnia, die Martin speelde, er niet meer bij is. Dat is toch een risico. Er bestond tussen Martin en Saga een mooie balans. Welke invloed heeft dat op de rol van Saga gehad?
Helin: “Het was een pittig proces, maar toen dat proces doorlopen was voelde ik dat Saga uiteindelijk veel kwetsbaarder was dan voorheen. Ze is haar beste vriend verloren, haar steun en toeverlaat. Belangrijk was ook wel dat ik tijdens het tweede seizoen al wist waar we met Martin en Saga naartoe zouden gaan. Dat was voor mij heel handig om de ontwikkeling van het karakter van Saga vorm te geven en haar uiteindelijk te laten bewegen in zo’n kwetsbare en eenzame positie.”
Dat maakte de rol van Saga in derde serie natuurlijk ook aanmerkelijk pittiger, een grotere uitdaging.
Helin: “Zeker, we gaan een stuk dieper in het karakter van Saga en zien haar echt worstelen met de wereld om haar heen.”
Was je niet bang dat het publiek het niet zou accepteren dat Martin nu buiten beeld is en de serie doorgaat met alleen Saga, uiteraard wel met een nieuwe partner …
Helin: “Ja, dat was inderdaad een uitdaging. Die heb ik aangepakt en ben ervoor gegaan. Gelukkig is ook de derde serie in Scandinavië een groot succes geworden. We hebben zelfs meer kijkers dan voorheen en er komen er nog steeds meer bij. En ook de recensies zijn tot nu toe beter dan ooit.”
Zou je vierde serie kunnen voorstellen?
Helin: “Ik zou het zo niet weten en ik kan het ook niet zeggen. We weten immers niet of Saga dit seizoen wel overleefd, haha. Maar als ze dat doet en het verhaal is goed, dan zou ik het zeker doen.”
Zou Sofia bevriend kunnen zijn met iemand als Saga?
Helin: “Hahaha. Nee dat denk ik niet. Sorry, ik houd van haar, ik geef heel veel om haar maar we zijn totaal niet geïnteresseerd in dezelfde dingen. Ik zou niet weten waar ik met haar over zou moeten praten.
Ik denk dat Saga ook niet echt zou weten waar ze met Sofia over zou moeten praten.
Helin: “Nee, zeker niet… Saga zou zich bij mij alleen maar afvragen wat het voor zin heeft om actrice te zijn.”
Hoe vaak ben je inmiddels al over de Öresund Brug gereden?
Helin: “Poeh, vaak … heel erg vaak. Ik zou het echt niet weten hoe vaak…”
Constant Hoogenbosch
